Жаңалықтар

Жасанды интеллект Астанадағы күнделікті тіршілікті басқаруға кіріседі

06.05.2025 16:36 1707
Жасанды интеллект Астанадағы күнделікті тіршілікті басқаруға кіріседі

Елорданың көшесінде жүріп, көлікке мінгенде немесе үйде отырып, коммуналдық төлем төлегенде, біз көбіне бір нәрсені байқамаймыз – Астана цифрланып жатыр. Бірақ бұл жай Wi-Fi тарту мен QR-кодпен төлеу емес. Қазір Астана нағыз ақылды қалаға айналатын үлкен жобаға кірісті. Жоба бюджеті – 190 миллион доллар. Ал технологияны енгізетін компания – Presight. Бұл — Біріккен Араб Әмірліктеріндегі (БАӘ) жасанды интеллект және деректер сараптамасы бойынша маманданған жетекші компаниялардың бірі.

Бұл қандай жоба?

«Ақылды қала» дегеніміз — сенсорлар, жасанды интеллект, үлкен деректер (Big Data) арқылы қаланың тіршілігін автоматты түрде бақылап, реттейтін жүйе. Яғни қала ойлай алады, болжай алады, жылдам әрекет етеді.

Presight компаниясы Астана әкімдігімен бірігіп, алты жылдық бағдарлама жасап жатыр. Негізгі мақсат — Астананың "цифрлық егізін" жасау. Бұл дегеніміз:
Қалада орнатылған мыңдаған құрылғылар (жарық, қозғалыс, ауа сапасы, шу, қауіпсіздік) нақты уақыттағы деректерді жинайды.
Жасанды интеллект ол деректерді сараптап, не болып жатқанын түсінеді және не болатынын болжай алады.
Жүйе апатты жағдайды алдын ала біліп, тиісті қызметтерге ескерту береді.

Жоба тек әкімдікке емес, қарапайым тұрғындарға нақты пайда әкелуі керек. Қазірдің өзінде бізде автобустар уақыты мен емханаларға онлайн кезек бар. Бірақ бұл жоба одан да терең әрі автоматтандырылған жүйелерге жол ашады:

  • Сырттағы ауаның ластануы немесе шу деңгейі жоғарыласа, жүйе бұл туралы ескертіп, ұсыныс береді.
  • Көлікпен жолға шықпас бұрын, жүйе қай көшеде кептеліс барын ғана емес, 10 минуттан кейін қайда болатынын да айтып береді.
  • Қаладағы шұғыл оқиға (өрт, апат, қылмыс) болса, жүйе нақты ауданды белгілеп, тиісті қызметті өзі жібереді.
  • Коммуналдық жүйелердегі ақаулар адам хабарлағанға дейін анықталып, жөндеу тобына жіберіледі.

Яғни "біреу айтып барып шешу" емес, алдын ала әрекет ету дәуіріне көшеміз.

Бұл жүйе әлемде бар ма?

Сингапур – бүкіл қала дерлік сенсорларға толы. Тіпті қоқыс жәшіктерінің де сигнал жіберуші құрылғылары бар.
Барселона – ақылды жарықтандыру жүйесі арқылы 30% энергия үнемдеп отыр.
Сеул – қала қауіпсіздігін дрондар мен ЖИ көмегімен бақылайды.
Дубай – барлық мемлекеттік қызмет онлайн әрі ЖИ интеграцияланған.

Елімізге не береді?

Бұл жоба отандық ІТ-саланы да алға сүйрейді. Себебі жұмыстың 60%-ын қазақстандық компаниялар атқарады. Бұл – жастар үшін жаңа жұмыс орындары, ІТ-стартаптарға тапсырыстар, жаңа мамандықтар (мысалы, деректер инженері, ЖИ-сарапшы) пайда болады деген сөз.

Сонымен қатар, елордадағы бұл тәжірибе Алматы, Шымкент, Ақтөбе сияқты қалаларға үлгі бола алады. Яғни бүкіл Қазақстан бойынша жаңа цифрлық дәуір басталмақ.

Астанада басталған «ақылды қала» жобасы — жай ғана технологиялық бастама емес. Бұл – өмір сүру форматын өзгертетін жүйелі трансформация. Қала бұрынғыдай тек салынбайды, ол деректермен "ойланады", болжам жасайды, жауап береді. Жасанды интеллект, сенсорлар, Big Data – бұның бәрі тұрғындардың өмірін жеңілдетуге, қауіпсіз етуге, ыңғайлы болуға бағытталған.

Жастар үшін бұл жобаның тағы бір маңызды жағы – жаңа мүмкіндіктер мен мамандықтар. Ақылды қала жобасы тек құрылысшылар мен әкімдікке емес, IT мамандарға, дата-сарапшыларына, жүйе әзірлеушілерге үлкен алаң ашады. Бұрын болмаған мамандықтар – мысалы, "қала цифрлық архитекторы" немесе "қалалық ЖИ этикасы бойынша кеңесші" – енді Қазақстанда да қажет бола бастайды.

Ақылды қаланың дамуы – елдің интеллектуалдық деңгейінің көрсеткіші. Егер біз дер кезінде үйреніп, технологияны игерсек, Астана ғана емес, бүкіл Қазақстан болашаққа сенімді қадам басады.

Бөлісу:
Telegram Қысқа да нұсқа. Жазылыңыз telegram - ға