Үкі қамалы Ақмола облысының жер-су атауларын зерттеуге бағытталған экспедициямыздың кезінде, 2020 жылдың шілде айында Жақсы ауданы аумағынан, Есіл өзенінің сол жағалауынан табылды. Бұл қамал туралы ауызша мәліметтерді біз жергілікті өлкетанушылардан бұрын да естіп жүрдік, бірақ әлі күнге зерттеу жұмыстары жүргізілмеген. Үкі қамалы жергілікті ел арасында «Амангелді қорғаны» аталады және айтушылар оны 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліспен байланыстырады. Бұл Совет кезінде көне тарихты тасалау үшін елге таңылған және көпшілікке тарап кеткен жалған пікір. Біз бұл ортағасырлық құрылысты «Үкі қамалы» деп атадық, себебі дәл осы жердегі ең тарихи топоним Үкі. Бұдан арғы зерттеу жұмыстары бұл құрылыстың ортағасырлардағы керуен жолының бойына салынған қамал екенін көрсетеді.