ХХ ғасырдың басында өмір сүрген талантты ақындарымыздың бірі Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Қараңғы қазақ көгіне, өрмелеп шығып күн болам» атты өлеңін – автордың өзінің өмірлік мақсаты деуге болады. Сұлтанмахмұт ақын жазғанындай, тек қазағының ғана емес, барша әлемдік ғылымның көгіне өрмелеп шығып жарқыраған күн болған әйгілі ғалым Шоқан Уәлиханов небәрі отыз жасында өмірден өтті. Өзінің орыс достары айтқанындай «ғылым көгінде құйрықты жұлдыздай ағып өткен» осы бір тамаша тұлғаның азғана ғұмырында тындырған орасан зор еңбегін туған халқы еш ұмытпайтыны анық. Себебі, ол өзі өмір сүрген кезеңдегі туған халқының бодандықтағы аянышты халіне жаны ашып, Абай атамыз айтқандай, «мыңмен жалғыз алысып» өмір сүрді. Отыз жылдық ғұмырын мәнді де мағыналы өткізген, көптеген ғылымдарға өлшеусіз үлес қосып, қазақ деген халықты әлемге танытып кеткен Шоқан Уәлихановтың өмірі мен қызметі– шынымен де таңғажайып.