Жаһандық жылыну салдарынан бір арал суға кетті. Тұрғындар енді қайда барады?

Кариб теңізіндегі Панамаға тиесілі Гарди Сугдуб аралының тұрғындарын басқа жерге көшіре бастады. Бұл туралы Bugin.kz хабарлайды.Көптеген сарапшылар мұны жаһандық жылыну тарихындағы маңызды символдық сәт деп санайды. Гарди Сугдуб – климаттың өзгеруі нәтижесінде теңіз деңгейінің көтерілуінен тікелей зардап шеккен алғашқы аралдардың бірі. Климаттық дағдарыс аралды өмір сүруге жарамсыз етіп жіберген. Гарди Сугдуб – Панаманың солтүстігіндегі аралдардың бірі. Бұл жерде шамамен 300 отбасы тұрады. Архипелагтың басқа аралдары сияқты, Гарди Сугдубта негізінен индус Куна (немесе Гуна) халқы тұрады. Олар аралға шамамен 200 жыл бұрын қоныстанған және бүгінгі күні Куна халқының өмір салты теңізбен тығыз байланысты. Бірақ соңғы жылдары, әсіресе қараша және желтоқсан айларында қатты жел соққан кезде, арал қатты су тасқынынан зардап шеккен. 2008 жылы аралда рекордтық су тасқыны болды. Содан кейін арал әкімшілігі материкке мәжбүрлі қоныс аудару жоспарын әзірлеуге кірісті. Үкімет бұл шешімді қолдады. Бірақ қоныс аудару процесі өте кеш жүргізілді. Тек 2015 жылы ғана Панама үкіметі арал маңындағы ауданда 300 үй салуға бюджеттен қаражат бөлуге уәде берді. Құрылыс жұмыстары іс жүзінде 2018 жылы басталды және енді аяқталды. Су тасқынынан кейін 16 жыл өткен соң, Гарди Сугдуб тұрғындары қауіпсіз жерге көшірілді. Кейбір отбасылар аралда мүмкіндігінше ұзақ тұруды жоспарлаған. Көшіру ерікті түрде жүзеге асырылады. Панама үкіметі ешкімді көшуге міндеттеп, қинамайды. Гарди Сугдубты оның тұрғындары да жойды. Алдымен аралды маржан рифтері қоршап тұрды, бұл толқындар мен желге айтарлықтай кедергі болуы мүмкін еді. Алайда XX ғасырдың ортасынан бастап маржан рифтері аралдың аумағын кеңейту үшін құрылыс материалы ретінде белсенді түрде пайдаланылды. 2017 жылы-ақ Панама қаласындағы Смитсон тропикалық институтының зерттеушісі Гектор Гузман BBC-ге 1960 және 2003 жылдардағы аэрофотосуреттерді салыстыру арқылы тосын айырмашылықты анықтағанын айтты. Осы уақыт ішінде арал екі маржан рифінен де айырылған. Аралдың өмір сүруге жарамсыз болуына жаһандық жылыну немесе маржан рифінің деградациясы себеп болды ма, нақты зерттеулерсіз анықтау мүмкін емес.