Мейрамханалар мен кафелер жұртты алдайды. Алайда олардың өздері де мұны білмеуі мүмкін. Мысалы, караоке, түнгі клуб, мейрамханаға бара қалсаңыз, көбісі "бізде депозиттік жүйе" дейді. Ол аздай көрсеткен қызметі үшін 10-15 процент тағы алады. Бұл қаншалықты заңды? Ақбота Базарбай анықтап көрді.Ақбота БАЗАРБАЙ, ТІЛШІ: Мейман күтуде өзара бәсекелестігі артып келе жатқан мейрамханалар, бұл күндері тұтынушыға жаңа талаптар қоюда. Ресторан не болмаса кафеге кіре қалсаңыз сізді депозиттік жүйе күтіп тұрады. Тамақтану орындары өздеріне осындай ноу хау енгізіп алған. Депозиттік жүйе -бұл мейрамханаға ішіп жейтініңіздің ақшасын алдын ала төлеу. Бағаны ресторан иесі өзі бекітеді. Төлеп қойған қаражатыңызды толық жұмсамасаңыз, қаражатыңыз кері қайтарылмайды. Жанар ЕРЖАНОВА, ЗАҢГЕР: Төлемнің депозиттік әдісі - ол заңсыз. Тұтынушыны қажетсіз мөлшерде және ассортиментте тауарларды сатып алуға мәжбүрлеуге тыйым салынады. Сондай-ақ ұсынылған қызмет үшін сіз шоттағы соманың 10 процентін төлейсіз. Алтынбек ЕЛІКҰЛЫ, РЕСТОРАТОР: Официант өзінің тапсырысы арқылы, өзінің жасаған еңбегі арқылы өзінің табысын өсіру мақсатында қойылатын 10пайыз. 10 пайыздың ішінде ол официантқа берілетін еңбекақы ғана емес, ол атмосфера, интерьер, диван деген сияқтының барлығы кіреді. Мұндай қызмет ақы бізде бұрыннан қалыптасқан. Сондықтан көп жерде мейрамхана иелері де қосымша ақша төлеу керектігін ешкімге ескертпейді. Ал тұрғындар сол орынның қызметі көңілінен шықпаса да, оны үн-түнсіз төлеуге үйреніп қалған. БЛИЦ: - Төлеп жүрміз. Комиссияның ішіне кіретін болғандықтан төлеп жүрміз. Счет келген кезде бірақ көріп отырасың, баға ойлағаныңнан көп шығып кетеді. - Почти барлық заведение төлеткізеді. - Ол енді официанттардың өзінің еңбегі ғой. Ақбота БАЗАРБАЙ, ТІЛШІ: -Сәлеметсіз бе? -Сәлеметсіз бе? -Не тапсырыс бересіз? Сізді ескерте салайын бізде қызмет құны 10 пайыз. -Егер сізді дәл осылай алдын ала ескертсе, немесе менюде жазылып тұрса, қызмет құнын төлеуге міндеттісіз. Ал ескертпеген жағдайда төлеуден бас тартып кетуіңізге, әбден, болады. Әлия ИЛЬКЕНОВА, ЗАҢГЕР: Мекеме әкімшілігі қызмет көрсету үшін пайыз аламын десе олар ол туралы тұтынушыны алдын ала хабарлауы тиіс. Егер бұл жағдайға заң жүзінде қарайтын болсақ, бұл заңға қайшы болып табылады. Қаладағы демалыс орындарының 70 пайызы осы жүйемен жұмыс істейді. Депозит жалпақ жұрттың қалтасын жұқартып, қызмет үшін алынатын 10 процент ресторатордың қазынасын, керісінше, қампайтуда. Тұтынушыға осындай қосымша ақшаны міндеттеп төлету туралы заң да, ереже де жоқ. Сондықтан, егер дәмханалардағы қызмет сапасы тұтынушының көңілінен шықпаса, төлеген қосымша ақысын сот арқылы өндіруге болады. А. Базарбай